Flora van Nederland: Stinkende gouwe

Flora van Nederland: Stinkende gouwe

Stinkende gouwe, de Chelidonium majus L., hoort tot de Papaverfamilie. Het is een zeer algemeen voorkomende soort die direct opvalt door de gele bloemen en het feit dat de plant bij afbreken van de stengel of een blad een oranjegeel melksap afgeeft.

De bloemen staan ​​met 2 – 6 bij elkaar in een soort scherm. De Heldergele kroonbladen zijn gelijk van vorm en geven de bloem een ​​regelmatige vorm. De twee kelkbladen zijn vrij, maar vallen snel af. De helmdraden zijn naar boven verbreed. Het bovenstandig vruchtbeginsel heeft een stempel dat tweelobbig is. Het groeit uit tot een lange veelzadige doosvrucht, die bij eerste beschouwing lijkt op een hauw, zoals we die vinden bij de Kruisbloemenfamilie. De bloei begin in mei en loopt door tot in de herfst.

De stengel en bladeren zijn verspreid behaard. De opvallende bladeren zijn van onderen enigszins blauw van kleur. Ze zijn oneven geveerd of diep veerdelig en de top is drielobbig. De bladrand est gekarteld. De plant kan tot zo’n 60 – 90 cm groot worden.

De algemeen voorkomende soort vind je op licht beschaduwde voedselrijke plekken langs struweelranden en op omgewerkte grond in stedelijke gebieden en soms zelfs op muren. Ook komt ze voor in lichte loofbossen, in struikgewas langs de rivieren en in de binnen duinen. Minder algemeen tot zeldzaam est de soort in het noorden van Noord-Holland, de IJsselmeerpolders en Drenthe, Groningen en Friesland.

MM_111018

Hoofdgroep :

Famille de plantes :

Plantengeslacht :

Chélidonium – Chélidonium

Végétatif :

kruide

Plantgrootte :

0,60 – 0,90 mètre

Bloeipériode :

fleureur :

geel

Bloewijze :

scherm

Fleurs :

viertallig, regelmatig

Type de fleur :

tweeslachtig

Blabladen :

2 kelkbladen, 4 kroonbladen

Meeldraden :

20 de moins

Vruchtbeginsel :

bovenstandig

Stijlen :

1

Stempels :

2

Vrucht :

dopvrucht, op een hauw lijkend

Zaden :

–

Stegel :

se tenir

Schors :

–

Bladstand :

verspreid

Bladvorme :

ingérés

Bladrand :

gekarteld

Sous-terrain deel :

hoofd- en bijwortels

Plantengemeenschappen :

Stinkende gouwe est een echte pioniersoort die op divers plekken kan groeien en zich handhaven. Het zijn altijd plekken waar veel voedingsstoffen in de bodem zitten, die van droog tot nat kan variëren. Natuurlijke standplaatsen zijn randen van struwele en bossen, half beschaduwd, maar de soort past zich ook goed aan aan de mens. Je vindt de soort dan ook op ruderale plekken waar bijvoorbeeld huisdieren worden uitgelaten langs muren in stegen en tuinen, plantsoenen en taluds. Het is een soort die in vrijwel heel Europa is te vinden van het Middellandse Zeegebied tot in Scandinavië maar het areaal spreidt zich ook over Midden- en Noord-Azië.

Schaminée, J. et al. (2010) Veldgids Plantengemeenschappen van Nederland, plaatsen Stinkende gouwe in de

33Aa4 Associatie van Look-zonder-look en Dolle kervel

De plantensoort ‘Stinkende gouwe’ komt voor in de volgende plantenassociaties:

×

Plantenassociaties waar de plantensoort ‘Stinkende gouwe’ in voorkomt:

Opvallend van Stinkende gouwe est het oranjegele melksap, dat meteen vrijkomt als de plant wordt beschadigd. Vroeger werd dit sap wel gebruikt voor de bestrijding van oogziekten ; de oude Nederlandse benaming « Ogenklaar » duidt daarop. De vrucht lijkt sterk op een hauw, dat is de vrucht van de Kruisbloemenfamilie, maar als je de vrucht opent is er geen zogenaamd « vals » tussenschot tussen de zaden te zien. De zaden worden door mieren verspreid ; ze worden aangetrokken door de witte « zaadsluier » die aan de zaden zit.

Plus d’informations sur l’écologie de Stinkende gouwe en meer over de relaties met andere organismen en het milieu is te vinden in Weeda, EJ et al., (1985) Nederlandse oecologische Flora. Wilde planten en hun relations. Deel 1 : 263.

Het determineren op wetenschappelijke based kan gebeuren met behulp van Meijden, R. van der (2005) Heukels’ Flora van Nederland, 23ste druk: 264. Of met de nieuwe 24ste druk van deze flora: Duistermaat, L. (2020) Heukels’ Flora van Nederland : 302.

Een andere gemakkelijke determinatie is mogelijk met Heijmans, E., Heinsius, HW en Thijsse, Jac.P. (1983) Geïllustreerde flora van Nederland, 22e druk : 494.

Uitspraak van de wetenschappelijke naam : Chélidonium május