Montelukast, medicijn tegen astma, is oorzaak van ernstige psychiatrische nevenwerkingen · Gezondheid en wetenschap

Montelukast, medicijn tegen astma, is oorzaak van ernstige psychiatrische nevenwerkingen · Gezondheid en wetenschap

Waar komt dit nieuws vandaan ?

Montelukast, ook verkocht onder de merknaam Singulair®, werd in 1997 gelanceerd als middel tegen astma. Het est la molécule unique de la classe leucotriènerécepteurantagoniste die in België op de markt is. Deze molécule ontspant spiercelletjes in de wand van de luchtwegen, waardoor de luchtwegen ontspannen en verwijden, wat interessant kan zijn voor mensen met astma waarbij de luchtwegen tijdens een aanval sterk kunnen vernauwen. Montelukast wordt veel voorgeschreven als onderhoudsbehandeling bij astma.

Dat kinderen het zo vaak krijgen voorgeschreven, heeft onder andere te maken met de toedieningsvorm : dit middel bestaat in pilvorm, zelfs in kauwtabletjes, wat heel wat eenvoudiger in gebruik est dan de zogenaamde inhalatiemedicijnen, die moeten ingeemd worden. Toen het product op de markt kwam, had men nog geen idee dat montelukast psychiatrische nevenwerkingen kon uitlokken, zoals gedragsveranderingen, slaapstoornissen, agressie, stemmingswisselingen, depressie en zelfs zelfdoding. Dat werd pas duidelijk door gevalsbesprekingen in het eerste decennium van deze eeuw.

Aangepaste bijsluiter à Verendigde Staten

En 2008, vroeg de Amerikaanse geneesmiddelenautoriteit (FDA) alle studieresultaten op van montelukast en bevestigde men het verband met deze psychiatrische nevenwerkingen. De bijsluiter werd meteen aangepast. Naarmate er meer aandacht kwam, werd duidelijk dat deze ongewenste effecten veel vaker voorkomen dan eerst gedacht. Zo werden in de Verenigde Staten al een 80-tal zelfdodingen in verband gebracht met montélukast.

De Belgische geneesmiddelenautoriteit (FAGG) stuurde in 2020 een omzendbrief naar alle artsen met de vraag om patiënten steeds te informeren over deze nevenwerkingen wanneer ze montelukast voorschrijven. Cebam en Gezondheid en Wetenschap stellen vaste dat weinig patiënten die dit middel gebruiken, hiervan op de hoogte zijn, en bracht het nieuws in de media (1).

Bron

(1) M. Finoulst, P. Vankrunkelsven. Psychiatrische bijwerkingen van montelukast frequenter dan gedacht. Tijdchrift voor Geneeskunde en Gezondheidszorg, 2021, vol 7 (1/7/2021). EST CE QUE JE: 10.47671/TVG.77.21.121

Hoe moet je dit nieuws interpreteren?

Montelukast est helemaal geen eerstekeuzepreparaat voor de onderhoudsbehandeling van allergische astma. Dat blijkt uit verschillende Cochrane-reviews. Voor kinderen gaat de voorkeur naar lage doses inhalatiecorticoïdes en als die onvoldoende werken zijn er nog andere medicijnen (langwerkende bèta-agonisten), maar geen montelukast. Voor een infectie van de kleine luchtwegen (bronchiolite), hooikoorts en een piepende ademhaling wordt het zelfs afgeraden. De meeste overzichtsstudies maken duidelijk dat de werking van dit geneesmiddel beperkt is.

Uit een recente Turkse studie (décembre 2020), waarbij 128 kinderen gevolgd werden die montelukast kregen voorgeschreven, bleek dat 64% binnen de eerste weken psychiatrische symptomen ontwikkelde en een verminderde levenskwaliteit hadden. Deze symptomen verdwenen gelukkig snel nadat ze de behandeling stopzetten.

Verschillende bijsluiters

De Europese bijsluiters van montelukast en Singulair® maken melding van alle psychiatrische nevenwerkingen. De Amerikaanse bijsluiter est daarin veel duidelijker door bovenaan een opvallende ‘black box warning’ (zie afbeelding) toe te voegen die meteen in het oog springt.

Het artikel gaat verder onder de afbeelding.

Bijsluiter américain

Tot slot : niet iedereen die montelukast inneemt, ontwikkelt deze nevenwerkingen, maar iedereen moet wel op de hoogte zijn van het bestaan ​​ervan. Bij fenomenen als nachtmerries of prikkelbaarheid ga je immers niet spontaan het verband leggen met een medicijn dat je inneemt tegen astma.

Conclusion

Te weinig mensen met allergische astma die behandeld worden met montelukast (Singulair®) zijn op de hoogte van de mogelijke psychiatrische nevenwerkingen die vrij ernstig kunnen zijn. Deze nevenwerkingen, die wel in de bijsluiter staan, komen volgens nieuw onderzoek veel vaker voor dan gedacht, althans bij kinderen en jongeren. Artsen die het middel voorschrijven, moeten hun patiënt hierover duidelijk informeren, want als patiënt zal je niet he verband leggen tussen je sombere stemming, prikkelbaarheid of nachtmerries enerzijds en je medicijn tegen astma anderzijds.

Référentiels

Geraadpleegde littérature:

• 1. Montelukast : risico op optreden van neuropsychiatrische bijwerkingen, versterking van de waarschuwingen. Federal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten, mei 2020.dhpc_montelukast_nl_-_website.pdf (fagg.be)
• 2. Montelukast : rappel van het risico van neuropsychiatrische ongewenste effecten. FOLIA PHARMACOTHERAPEUTICA DÉCEMBRE 2019
• 3. De Boeck K, Bodart E, De Baets F et al. Montelukast voor de behandeling van kinderen met astma. Tijdschrift voor Geneeskunde 60, nr.11, 2004
• 4. Chauhan BF, Ben Salah R, Ducharme FM. Ajout d’agents anti‐leucotriènes aux corticostéroïdes inhalés chez les enfants souffrant d’asthme persistant. Base de données Cochrane des revues systématiques 2013, numéro 10. Art. N° : CD009585. DOI : 10.1002/14651858.CD009585.pub2
• 5. Brodlie M, Gupta A, Rodriguez‐Martinez CE, Castro‐Rodriguez JA, Ducharme FM, McKean MC. Antagonistes des récepteurs des leucotriènes comme traitement d’entretien et traitement intermittent de la respiration sifflante virale épisodique chez les enfants. Base de données Cochrane des revues systématiques 2015, numéro 10. Art. N° : CD008202. DOI : 10.1002/14651858.CD008202.pub2.
• 6. Liu F, Ouyang J, Sharma AN, Liu S, Yang B, Xiong W, Xu R. Inhibiteurs des leucotriènes pour la bronchiolite chez les nourrissons et les jeunes enfants. Base de données Cochrane des revues systématiques 2015, numéro 3. Art. N° : CD010636. DOI : 10.1002/14651858.CD010636.pub2.
• 7. Chang AB, Winter D, Acworth JP. Antagoniste des récepteurs des leucotriènes pour la toux non spécifique prolongée chez les enfants. Base de données Cochrane des revues systématiques 2006, numéro 2. Art. N° : CD005602. DOI : 10.1002/14651858.CD005602.pub2.
• 8. Pike KC, Akhbari M, Kneale D, Harris KM. Interventions pour les exacerbations automnales de l’asthme chez les enfants. Base de données Cochrane des revues systématiques 2018, numéro 3. Art. N° : CD012393. DOI : 10.1002/14651858.CD012393.pub2.
• 9. Chauhan BF, Ducharme FM. Ajout aux corticostéroïdes inhalés de bêta2-agonistes à longue durée d’action versus anti‐leucotriènes dans l’asthme chronique. Base de données Cochrane des revues systématiques 2014, numéro 1. Art. N° : CD003137. DOI : 10.1002/14651858.CD003137.pub5.
• 10. Bijl D. Montelukast en psychiatrische aandoeningen. Geneesmiddelen Bulletin 2009(49);nr.3, page 32
• 11. Bayer A ? Turktas I, Karagol H et al. Les effets indésirables neuropsychiatriques induits par le montélukast altèrent la qualité de vie des enfants asthmatiques. Journal de l’asthme décembre 2020. https://doi.org/10.1080/02770903.2020.1861626